نویسنده: اسد امیری کیان
مقدمه
نزدیک به یک سال از اخراج محمد الحلبوسی، رئیس سابق پارلمان عراق می‌گذرد، اما اختلافات جریانهای اهل‌سنت موجب شدهکه همچنان از توافق برای انتخاب رئیس مجلس – که در عرف سیاسی این کشور سهم اهل‌سنت است – ناتوان باشند. پس از این که دادگاه فدرال عراق، محمد الحلبوسی را به اتهام تزویر و جعل امضا از پارلمان این کشور اخراج کرد، چندین جلسه برای انتخاب ریاست مجلس عراق برگزار شد که هیچکدام به نتیجه نرسیدند و اکنون این موضوع با نوعی بن‌بست مواجه شده است؛ با وجود اختلافات درونی میان اهل‌سنت دررابطه‌با گزینه نهایی ریاست پارلمان، چارچوب هماهنگی شیعی و حزب دموکرات اقلیم کردستان برای اجماع‌سازی میان اهل‌سنت تلاش می‌کنند؛ ولی تا بدین جای کار تلاش‌های آنان ره به جایی نبرده است. به‌طورکلی میتوان گفت که مهم‌ترین علت شکست سیاسیدر به سرانجام نرسیدن انتخاب رئیسپارلمان، ناتوانی جریانهای اهل‌سنت در رسیدن به توافق در خصوص نامزد ائتلافی از یک سو و ناتوانی نامزدهای موجود در جمع‌آوری نصف بهعلاوه یک (166) رأی لازم از میان نمایندگان است.
چالش انتخاب ریاست پارلمان در عراق
فرایند سیاسی طی شده برای تعیین ریاست پارلمان در عراق به‌گونه‌ای بوده است که در دور اول انتخابات ریاست پارلمان، شعلان الکریم، نامزد حزب تقدم توانست 152 رأی کسب کند. بدیهی است که با کسب این میزان رأی لزوم برگزاری انتخابات مجدد پا برجای میماند. دور دوم رأی‌گیری با غیبت نفر اول دور پیش برگزار شد.نامزد حزب تقدم به دلیل فشارهای موجود و به جهت رفع بن‌بست سیاسی، از رقابت بر سر کرسی ریاست مجلس کناره‌گیری کرد تا سالم العیساوی ومحمود المشهدانی این پیکار را ادامه دهند. در دور دوم سالم العیساوی 158 رأی و محمود المشهدانی 137 رأی کسب کردند تا این بار هم هیچکدام از نامزدها در به‌دست‌آوردن حدنصاب لازم برای کرسی ریاست پارلمان موفق نشوند.نتیجهای که از این ناکامیها حاصل شد این بود که فراکسیون‌های شیعی واهل‌سنت، همدیگررا به ناتوانی در رسیدن به گزینه مورد اجماع متهم کنند. به گ.نهای که در آخرین جلسه‌ای که انتخابات ریاست مجلس عراق در آن برگزار شد تعدادی از نمایندگان با یکدیگر درگیر شدند. در نتیجه این اتفاقات محسن المندلاوی، نایب‌رئیس و سرپرست فعلی پارلمان، شرطی را پیش روی احزاب سنی گذاشت که تنها در صورتی اجازه برگزاری جلسه انتخابات ریاست پارلمان در مجلس را می‌دهد که این احزاب بر سر یک نامزد به اجماع نظر برسند.
ادامه این روند تا پیش‌ازاین سفر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و حتی مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات کردستان عراق به بغداد نتوانست گره کور اختلافات بر سر تعیین رئیس جدید پارلمان عراق را باز کند. در آخرین تحولات مرتبط با این امر،کشمکش جریانهای اهل‌سنت بر سر منصب ریاست پارلمان به یک نشست مشترک ختم شد که البته نتیجهای هم در بر نداشت. سپس،چارچوب هماهنگی جلسه‌ای را با محوریت «تعیین تکلیف سریعتر ریاست پارلمان»تشکیل داد و نتایج این جلسه روند انتخاب ریاست پارلمان را تسریع بخشید. در ادامه این تحولات، قیس الخزعلی، دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق عراق در گفتگویی با یکی از شبکه‌های تلویزیونی عراق، به‌صورت رسمی حمایت علنی خود را از محمد الحلبوسی اعلام کرد تا ضمن دفاع از وی نشان دهد که در مسیر عبور از اختلافات سیاسی با رئیس اسبق پارلمان عراق گام بر می‌دارد.
علاوه براین نوری المالکی، رهبر ائتلاف دولت قانون نیز حمایت خود را از محمد الحلبوسی ابراز داشت. این مواضع در شرایطی است که قیس الخزعلی و نوری المالکی تا پیش‌ازاین در زمره بارزترین مخالفان الحلبوسی محسوب می‌شدند. مخالفت این دو با رئیس سابق پارلمان عراق تا حدی پیش رفته بود که رسانه‌ها، این دو نفر را به دست‌داشتن در صدور حکم قضایی برکناری الحلبوسی از عضویت در پارلمان عراق متهم می‌کردند. دراین‌بین، ائتلاف سیاده و عزم که کار را تمام شده می‌دانستند، معطلی بیش از اندازه در ماجرای انتخاب رئیس پارلمان را مانعی بر سر راهخود می‌دیدند که امکان دارد باز هم به حذفشان از سازوکار سیاسی عراق منجر شود. در نتیجه این روند، ائتلاف سیاده و عزم نیز حمایت خود را از محمود المشهدانی، نامزد مورد حمایتنوری المالکی،قیس الخزعلی و محمد الحلبوسی برای تکیه بر کرسی ریاست پارلمان عراق ابراز داشتند.
نتیجهگیری
در نتیجه این تحولات جدید، به نظر میرسد که پیشرفتهای محسوسی در جهت پایان‌یافتن چالش انتخاب رئیس پارلمان در میان اهل‌سنت و دیگر گروههای سیاسی در عراق در حال شکلگیری است. باید دید که آیا در نهایت این چالش به‌تمامی حل خواهد شد؟ در دور قبلی انتخابات، رقابت میان العیساوی و المشهدانی نتوانست فرد پیروز را مشخص کند و هیچکدام از این دو موفق نشدند که اکثریت را به دست بیاورند. بااین‌وجود به نظر میرسد که در نتیجه پیشرفتهای اخیر دررابطه‌با اشتراک نظر بر سر شخص المشهدانی این انسداد سیاسی دررابطه‌با ریاست پارلمان در عراق به پایان خود نزدیک شود. البته باید همچنان منتظر زمان دقیق جلسه پارلمان برای انتخاب رئیس ماند.
بدون دیدگاه